Hoe de Camino van Wud een betere arts maakte

Wud Al-Kailany: ‘Pas toen ik mijn eigen oude pijn aanging, kon ik anderen diepgaand coachen.’

Wud Al-Kailany is longarts, slaaparts en volgde de nascholing Coaching en Leefstijl voor artsen bij Academie Coaching en Leefstijl. Daarna liep ze in haar eentje de Camino. Ze ontdekte dat precies wat ze haar patiënten leert — kleine stappen zetten, angsten aankijken, je gevoel durven vertrouwen en grenzen verleggen — ook voor haarzelf werkt.

Waarom ben je de nascholing coaching en leefstijl voor artsen gaan volgen?

“Al sinds mijn kindertijd wilde ik dokter worden. Mensen beter maken, dat was mijn missie. Maar tijdens mijn werk als longarts merkte ik dat we vooral bezig zijn met ziekten behandelen, terwijl er zoveel te voorkomen is. Vooral bij longziekten zie ik dat elke dag: een groot deel van de COPD komt door roken. Ook slaapapneu heeft vaak met leefstijl te maken. Maar hoe praat je daar goed over? Hoe motiveer je iemand écht? Tijdens mijn opleiding tot specialist kreeg ik een paar dagen communicatietraining. Dat is niet genoeg om iemand echt in beweging te krijgen. Daarom ben ik verder gaan zoeken.”

Wat heeft de opleiding bij Academie Coaching en Leefstijl jou gebracht?

“Ik heb geleerd om gesprekken anders aan te pakken. Veel van de patiënten met longproblemen zijn te zwaar. Dat ligt zo gevoelig dat ik het graag luchtig wilde houden. Ik zei dan dingen als: ‘U bent net te kort voor uw gewicht.’ Dan moesten mensen wel lachen, maar er veranderde niks. Nu stel ik vragen. Ik zeg: ‘Er zijn meerdere problemen die uw ziekte erger maken. Hebt u zelf een idee welke dingen dat kunnen zijn?’ Of ik laat een stilte vallen. Mensen vullen hem zelf in. Zo zegt iemand ineens: ‘Misschien moet die cola er wel uit’ of ‘Ik ga toch eens vaker lopen’.
Ik had laatst een patiënt die zei: ‘Ik ben kortademig, ik kan niet naar de sportschool.’ Vroeger zei ik meteen: ‘Ga naar de fysio.’ Nu vraag ik: ‘Wat kunt u thuis al doen?’ Dan komen ze zelf met: koken, stofzuigen, een blokje om. Zo’n klein stapje helpt vaak al meer dan een groot plan dat ze toch niet volhouden.”

Wat doe je nog meer anders in je spreekkamer?

“Ik wil geen dokter meer zijn die rijtjes afwerkt, ik wil mensen zelf in beweging zetten. Soms kan dat in twee minuten, als je maar het juiste snaartje raakt. Mijn consulten worden korter en ik bespreek meer. Ik ben veel meer coachend gaan werken. Vroeger wilde ik meteen oplossingen aandragen. Nu zet ik mensen zelf aan het denken. Dan zeg ik bijvoorbeeld aan het einde van het gesprek: ‘Wat vindt u ervan als u een lijstje maakt en onderzoekt wat de opties zijn? Dan hoor ik de volgende keer van u of ik nog iets kan aandragen of dat u misschien al bent begonnen.’ Laatst belde iemand me na een half jaar: “Ik ben vijftien kilo kwijt!” Uit onderzoek bleek toen dat hij veel minder apneus had. De behandeling met het slaapmasker was niet meer nodig. In plaats daarvan kreeg hij een speciale nachtbeugel, die veel minder belastend is. Hij was enorm opgelucht. Daar werd ik zó blij van. ‘De dokter is supertrots op u!,’ vertelde ik hem. Ik weet dat we voorzichtig moeten zijn met complimenten geven, maar ik hou ervan om kleine stappen te vieren. Ik denk dat we mensen veel positiever moeten benaderen. Mijn gesprekken zijn door de opleiding niet alleen makkelijker, maar ook leuker geworden. Ik heb nu niet meer het idee dat ik met een patiënt praat, maar met een mens dat z’n hart voor me opent. En dat raakt me vaak diep. Tegenwoordig deel ik dit soort ervaringen graag op Linked-in.”

Wat betekent leefstijl voor jouw eigen leven?

“Ik ben veel sterker geworden — ook mentaal. Ik heb laatst 250 km in negen dagen gelopen in de natuur met heuvels en bergen. En dat terwijl ik nooit sportief was. Sportschool? Nee. Stadswandeling? Ik pakte liever de hop-on-hop-off bus. Maar tijdens Corona ben ik gaan wandelen om wat ik meemaakte te kunnen verwerken. Ik ben toen ook begonnen met de Vierdaagse. Tijdens de opleiding tot leefstijlarts raakte ik bijna verslaafd aan lopen – ik ging elke avond na het eten wandelen. Dit jaar heb ik zelfs de Camino gelopen. Helemaal alleen, in het laagseizoen, dagenlang door de regen en kou. Spannend! Maar het gaf me zo veel terug.”

Wat heeft de Camino je geleerd over jezelf?

“Om beter naar mijn gevoel te luisteren. Ik was altijd streng voor mezelf, ging maar door, puur op wilskracht en verstand. Nu voel ik beter wat bij míj past. Ik eet gezonder, maar ik ben ook iemand die elke dag een koekje wil bij de koffie om tien uur — dus dat doe ik gewoon. Voor mij geen streng dieet meer, maar kleine dingen die ik wél volhou.

Tijdens de Camino was het vaak afzien, maar ik wist: ik doe het voor mezelf. Was het niet leuk? Dan stopte ik. Dat doe ik nu nog steeds: dingen kiezen uit passie, niet omdat ik iets moet bereiken. Laatst heb ik – voor het eerst – ‘nee’ gezegd tegen iets wat ik altijd al wilde doen voor een diploma. Maar ik dacht: voor wie? Het geeft me alleen maar stress. Door de Camino kies ik nu meer voor mezelf en zorg ik beter voor mezelf.

Ik leerde ook dat veel angsten vooral in ons hoofd zitten. Omdat het laagseizoen was, liep ik vaak alleen. Dat leek me spannend, maar meestal voelde het juist goed. Voelde het niet goed? Dan zocht ik iemand op of regelde iets anders. Zo sliep ik vaak alleen in een hotel met alleen een bewaker vanwege de laagseizoen. Een dag voor het einde van mijn toch voelde dat niet pluis omdat het hotel heel afgelegen lag. Ik ben meteen ergens anders heengegaan. De Camino was zwaar, maar ik ontdekte dat ik veel meer aankan dan ik voor mogelijk hield. Je leert wat je echte angsten zijn en wat je kunt verdragen. Wat ik ook heb ontdekt – en dat begon al tijdens de opleiding: ik ben veel spiritueler dan ik dacht.”

Wat heb je ontdekt over je eigen spiritualiteit?

“Ik was iemand die nooit faalde – daar werkte ik hard voor. Maar bij de tweede les van de opleiding liep ik vast. We moesten in een coachingsoefening de diepte in met een studiegenoot. Dat wilde ik niet. Ik dacht: dit is iets voor een psycholoog, niet voor mij. Ik wilde niet veel van de ander weten, want dan moest ik ook veel van mezelf vertellen. Thuis vroeg ik me af: waarom wil ik vluchten? Dat kwam uit een heel andere hoek. Ik moest dat doorvoelen. Soms dacht ik: dit gaat te diep, kan ik dit wel aan? Ik heb een weekend lang getwijfeld of ik doorging met de opleiding, omdat ik dacht dat ik voor het eerst ging mislukken. Maar ik besloot: ik kijk per les of het haalbaar is. En ik merkte dat je pas kunt herstellen van oude pijn als je erover kunt praten zonder dat het nog pijn doet. Dan weet je: het is een ervaring – en een les.”

Wat wil je andere zorgverleners meegeven?

“Verwacht niet dat je bij je patiënten alles in één keer moet veranderen. Een klein vuurtje kan genoeg zijn – zeker als mensen beginnen met iets waar ze plezier aan beleven. Weten ze dat niet goed? Vaak zit de sleutel in de kindertijd. Tijdens de Camino dacht ik vaak aan hoe ik als kind in Irak elke dag naar school liep. Regen, hitte: het maakte me allemaal niets uit, terwijl mijn broertje de bus nam. Ik hield toen kennelijk al van wandelen, maar heb dat pas 5 jaar geleden echt zo gevoeld. Gezonder leven begint met stap voor stap je grenzen voelen en verleggen, en eerlijk zijn naar jezelf. Dat is wat ik nu zelf doe, en dat gun ik anderen ook.”

Interview Susanne de Joode