Op deze plek laten we je graag lezen over leefstijlcoaches en leefstijlartsen over een nieuw inzicht waar jij door geïnspireerd kunt raken. Of je nu net begint aan de opleiding leefstijlcoaching voor artsen of al bent afgestudeerd; bij de AVLEG blijf je altijd leren! In dit bericht vertelt Celeste Kersten, leefstijltandarts bij defensie wat de opleiding heeft toegevoegd aan haar werk.
Wat heeft de opleiding toegevoegd aan je werk als tandarts?
Oh, zoveel! Ik realiseer me nóg meer hoezeer mondgezondheid samenhangt met leefstijl. Reguliere tandartsen zijn gericht op preventie, en met name op het advies om te poetsen, flossen, stokeren en ragers te gebruiken. Ze beperken zich tot de mond. Maar wat je daar ziet, heeft z’n oorsprong in de rest van het lichaam en is gerelateerd aan leefstijl. Ik vind het belangrijk dat daar binnen de tandheelkunde oog voor is. Het gaat om individuele zorg, gericht op de specifieke patiënt. Met alleen poetsadvies kom je er dan soms niet.
Geef eens een voorbeeld?
Bij defensie werken bijvoorbeeld veel mensen in nachtdienst. Ze houden zichzelf wakker met koppen koffie -met suiker- en met redbull. Dat verhoogt natuurlijk de kans op gaatjes en daar let ik zoals elke tandarts natuurlijk scherp op. Maar wat ik me door de opleiding goed realiseer is dat het werken in de ploegendienst ook zorgt voor meer kans op overgewicht, stress en een verstoord dag- en nachtritme. En nu ik het weet, vallen die relaties mij ook vaker op: mannen met overgewicht, waarbij de buikomvang flink toe is genomen. Als ik dan ook tandvleesontsteking signaleer, weet ik dat er een proces aan de gang is dat de kans op diabetes fors verhoogt. Tegenwoordig bespreek ik dat, en zeg ik: joh, het valt me op dat er een aantal dingen in je (mond)gezondheid veranderd zijn, heb je zelf een idee hoe dat zo gekomen is? En weet je wat de risico’s daarvan zijn? En als we daar dan over in gesprek zijn, en de patiënt is gemotiveerd, kunnen we samen kijken wat hij aan z’n leefstijl kan veranderen om te voorkomen dat hij echt diabetes krijgt. Bijzonder toch, de preventieve invloed die je dan als tandarts hebt? Maar wel heel logisch eigenlijk, want wij zijn de enige zorgprofessional waar mensen – als het goed is – jaarlijks op controle komen. Wij zien de patiënt op reguliere basis. Stel dat deze man om wat voor reden dan ook bij de huisarts zou komen, dan is de kans klein dat het groeiende buikje ter sprake zou komen, of dat de huisarts de tandvleesontsteking spot. Wat mij betreft zouden tandartsen en huisartsen dan ook veel meer met elkaar mogen samenwerken en zou de tandarts een veel prominentere rol mogen krijgen in de preventieve gezondheidszorg.
Wat doe je nu in je patiëntencontact anders dan eerst?
Ik vraag veel meer door op leefstijlgewoontes, en ook op medicijngebruik. Bij het gebruik van medicijnen tegen diabetes of een hoge bloeddruk, heb je bijvoorbeeld een verhoogde kans op een droge mond, waardoor de kans op gaatjes veel groter wordt. Terwijl er ook mogelijk ook alternatieven zijn die die bijwerking niet hebben.
En wat die leefstijlgewoontes betreft; Ik wil niet met mijn vingertje wijzen. Ik ben opgeleid tot angsttandarts en weet dus hoe ik mensen die heel lang – soms al dertig jaar – niet voor controle zijn geweest op hun gemak kan stellen. Maar nu heb ik nog meer geleerd over coachende vaardigheden en motiverende gespreksvoering. Dit pas ik bijvoorbeeld toe als ik de patiënt vraag om een voedingsdagboekje bij te houden of als patiënten door laten schemeren dat ze willen stoppen met roken. Dat pakt hartstikke goed uit! Patiënten zijn blij met de aandacht die ze krijgen. Iedereen wil zich toch gehoord en gezien voelen? Het GROW-model en de SMART-acties zijn hierbij heel handige hulpmiddelen. Het is echt iedere keer weer mooi om te merken hoe ‘alleen’ het stellen van de juiste vragen patiënten ertoe aanzet om zelf met oplossingen te komen. Die man die zoveel redbull drink bijvoorbeeld, zag in dat suikerrijke drank met veel cafeïne hem uiteindelijk niet helpt. Door Smart acties te formuleren is hij uiteindelijk gestopt met suikerrijke dranken en drinkt hij nu alleen nog maar water, thee en zwarte koffie. Hierdoor is hij gewicht verloren en voelt zich juist fitter dan toen hij nog zoveel suiker gebruikte.
Tot slot: wat heb je over jezelf geleerd door de opleiding?
Hoe belangrijk het is om mijn balans te bewaken, ook als ik het druk heb. Misschien hoor je die vogel zingen op de achtergrond? Ik sta hier vlakbij een vogelkijkhut. Er zijn hier heel veel oeverzwaluwen te vinden in de zomer. Ik heb onlangs de leefstijl opleiding voor artsen afgerond, maar ik lees nog steeds graag veel over leefstijl en coaching. De opleiding is voor mij eigenlijk pas het begin…. Op dit soort bijspijkerdagen pak ik mijn laptop en klaptafel en rijd ik met onze kampeerbus naar een mooi plekje. Vandaar dat we dit interview nu doen vanaf een van mijn favoriete stekjes vlak bij mijn huis, bij de Ouderkerker Plas. Ik begon vanochtend in alle vroegte met een lange wandeling en straks ga ik even zwemmen. Zo zie je, ik beleid die gezonde leefstijl niet alleen in mijn werk, ik leef er zelf ook heel graag naar!