Toen Petra Kooistra kanker kreeg, vond ze houvast en rust bij Academie Coaching en Leefstijl. Nu voelt ze zich beter dan ooit en deelt ze haar ervaring en kennis als leefstijlcoach en maatschappelijk werker. Een gesprek over controledrang, zingeving, samen in een kuil zitten en de paradox van verandering.
‘Ik zocht De Waarheid bij de Academie. En vond iets belangrijkers’
Helder en kalm. Dat is het effect van een gesprek met Petra Kooistra. Alsof er flink aan een kerstsneeuwbol is geschud. Zodra de laatste vlokjes neerdwarrelen, lijkt het beeld frisser dan ooit.
Opleiding leefstijlcoach bij de Academie Coaching en Leefstijl
Zelf is Petra flink heen en weer geschud door het leven. Steeds zocht ze naar manieren om helderheid voor zichzelf te creëren. Na een depressie volgde ze de opleiding tot Gestalttherapeut – waar ze ook leerde om de rugzak vol ervaringen uit haar jeugd te hanteren. Toen er 10 jaar geleden een tumor in haar been werd ontdekt, zocht ze houvast die ze uiteindelijk vond bij de opleiding tot leefstijlcoach van de Academie. Al die ervaringen en kennis gebruikt Petra in haar werk met mensen ‘bij wie het leven, net als bij mijzelf, niet zo makkelijk van A naar B rolt.’ Petra is maatschappelijk werker op een MBO en runt haar praktijk Leefwijs, waar ze GLI-groepen begeleidt voor mensen die kanker hebben (gehad) en anderen met overgewicht.
Geen Migraine meer
Wat is het belangrijkste dat je hebt geleerd bij de Academie?
‘Dat is tweeledig: wat ik zelf kon doen om me veel beter te voelen én hoe ik anderen daarin kan begeleiden. Ik eet nu koolhydraatarm, met veel groenten, een paar stukken fruit, gezonde vetten, wat zuivel en een beetje vlees en vis. Ik beweeg en sport regelmatig en let op slaap en ontspanning. Dat gaat met ups en downs, maar ik heb bijna geen migraine meer, mijn prikkelbare darm is rustiger en kanker heeft minder kans. Maar wat voor mij werkt, hoeft voor een ander niet te werken. Dat was echt een eye-opener: er is niet één waarheid. Dat klinkt nu natuurlijk heel logisch. Maar toen ik, op mijn 34ste, de diagnose kanker kreeg, was ik in paniek. Wat kon ik zelf doen om nooit meer ziek te worden? Ik zocht houvast, maar raakte vooral ontzettend in de war.’
Wat ik niet leerde bij de Academie Coaching en Leefstijl..
Leg eens uit?
Je hoeft je niet te laten leven door wat er om je heen gebeurt
Waarom is het verschil tussen controle en invloed zo relevant?
‘Controle willen hebben geeft je tunnelvisie. Je bent compleet gefixeerd op je doel en wil weten aan welke knoppen je kunt draaien om dat te bereiken. Maar als je zoekt naar manieren om invloed te hebben, dan draai je aan die knop en ben je benieuwd wat er gebeurt. Je blik is open. Hoe gezond ik nu ook leef, ik kan toch weer ziek worden. Maar áls dat gebeurt, bepaal ik zelf hoe ik daarmee omga. Ook als je in een belastend oncologisch traject zit, zoals de mensen in mijn GLI-groepen, of als er thuis veel armoede of een andere moeilijke situatie is, zoals bij mijn MBO-studenten, hoéf je je niet te laten leven door wat er om je heen gebeurt. ‘Eigen regie op gezondheid’ is niet voor niets de ondertitel van mijn Bureau Leefwijs. Mensen zeggen vaak dat ik zo positief ben, maar dat komt doordat ik altijd kijk naar wat er wél kan. Laatst brak ik het been waar ik 10 jaar geleden kanker kreeg. Rennen kon niet, maar met 3 weken lag ik weer in het zwembad. Als ik niet van A naar B kan, dan via C en D – en desnoods via Z.’
Zingeving, loslaten of anders vasthouden
Hoe help jij mensen in je GLI-groepen de regie weer terug te pakken?
‘Zingeving is daarbij enorm belangrijk. Wie bén ik, wat vind ik echt belangrijk? Veel mensen hebben een ideaalplaatje in hun hoofd. ‘Als ik 30 kg ben afgevallen, dán ben ik gelukkig.’ Maar dat is vaak niet haalbaar. De kunst is dan om dat te accepteren en je ideeën bij te stellen. Alhoewel, accepteren is niet helemaal de juiste term. Want juist door stil te staan bij wat er nu is, kun je in beweging komen. De paradox van verandering, noemt de psychiater en Gestalltherapeut Arnold Beisser dat. Pas als je stopt met na te streven wie je wil zijn, kun je worden wie je bent. Dat gaat niet van het ene op het andere moment, natuurlijk. Want dat perfecte plaatje komt vaak door wat je hebt geleerd over hoe je eigenlijk moet zijn. Van je ouders, school, de media. Als je altijd hebt gehoord dat je te dik bent, of lelijk, of dom, dan zit dat je zelfwaarde enorm in de weg. Letterlijk: je vindt dat je niet genoeg waard bent om goed voor jezelf te zorgen. Veel mensen in mijn GLI-groepen zorgen heel goed voor anderen, maar niet voor zichzelf. Daarom vind ik het ook zo goed dat de Academie een brede blik heeft op leefstijl en aandacht heeft voor bijvoorbeeld oud zeer. Begrijpen hoe je zo geworden bent, is vaak nodig om wat je niet meer dient ‘anders vast te houden’. Dat woord gebruik ik veel liever dan loslaten.’
Coaching op zingeving is zingeving
Wat heb je als leefstijlcoach nodig om mensen goed te coachen op zingeving?
‘Het tempo van de coachee kunnen volgen. Luisteren, aandacht geven. Mensen zien in hun struggle en er dan bij blijven. Soms samen in die put durven zitten. Dat leren we wel bij de Academie, maar ik vraag me af hoeveel mensen het ook echt doen. Het kan zo ongemakkelijk zijn. Veel mensen willen de pijn wegnemen en zeggen dingen als ‘gelukkig kun je dit nog’. Toen ik zelf zo ziek was merkte ik dat ook. Het was zo fijn als iemand zei: ‘Ja, het ís nu even heel k*t.’ Begrip geeft steun en dat heb je zo nodig. Net zoals het vertrouwen dat zelf invloed hebt. Dat zie ik ook bij de mensen met wie ik werk. Mensen met een ernstige ziekte, hersenletsel, of een vreselijke thuissituatie. Ze hebben het allemaal op hun eigen manier zwaar, en toch zie ik hoe ze er weer bovenop komen. Daarin van betekenis kunnen zijn, met alles wat ik heb geleerd en ervaren: dát is voor mij zingeving.’
interview door Susanne de Joode