Heb empathie voor mensen met obesitas; straffen of stigmatiseren werkt averechts. Met dat advies stuurde Jaap Seidell zijn publiek naar huis na een boeiend college en vraaggesprek op donderdag 5 maart in Amersfoort.
In de door de Academie voor Leefstijl en Gezondheid georganiseerde middag passeerden de grote thema’s uit het onderzoek van voedingswetenschapper en epidemioloog Seidell de revue: preventie van welvaartsziekten, het enorme belang van de eerste duizend levensdagen en gedragsverandering bij mensen met obesitas. Net als bij het concept ‘Collegetour’ konden professionals uit de (volle) zaal vragen stellen aan de universiteitshoogleraar aan de VU.
Die vragen gingen onder meer over het ongezonde voedselaanbod in bijvoorbeeld supermarkten, stationswinkels en schoolkantines. Als dit ongezonde aanbod zo’n belangrijke trigger is voor ongezonde keuzes, wat kunnen we daar dan aan doen? De overheid moet zich er meer mee bemoeien, stelde Seidell. Maar dat ligt politiek moeilijk. Volgens hem moet dit vooral lokaal – dus wijkgericht en schoolgericht – worden aangepakt.
‘Ga bij obesitas voor verbetering kwaliteit van leven’
En accijnzen op ongezonde producten, is dat een oplossing? “Het helpt meer om gezond eten goedkoper te maken, dan ongezond eten duurder”, was zijn antwoord. Leefstijlcoaches moeten dus ook economisch denken in hun begeleiding van obese mensen, gaf hij als advies. Gezonde alternatieven moeten niet alleen net zo smakelijk en makkelijk zijn, maar ook even goedkoop. Met groenten uit blik en diepvries hebben we overigens al goedkope gezonde alternatieven voor handen.
Het veranderen van gedrag van obese mensen is lastig, vertelde Seidell. Op korte termijn hebben intensieve begeleidingsprogramma’s wel effect, maar op lange termijn zie je altijd terugval. Obesitas is een chronische ziekte, zei hij, daarvan kan je niet genezen, maar je kunt de ziekte wel managen. Dat vergt echter langdurige – meerjarige – begeleiding.
De intrinsieke motivatie van een patiënt met obesitas is daarbij de sleutel tot succes, aldus Seidell. Laat de mensen dus zelf hun doelen stellen. Een succesvolle aanpak is bijvoorbeeld LEFF, wat staat voor Lifestyle, Energy, Fun & Friends. Dit is een gecombineerde leefstijlinterventie voor kinderen van 7 tot 13 jaar met overgewicht en obesitas. Het gaat hierbij niet meer om afvallen, maar om verbetering van de kwaliteit van leven, zei Seidell. Mensen met obesitas hebben namelijk een schrikbarend lage kwaliteit van leven. Verbetering van die kwaliteit moet daarom het belangrijkste doel zijn en stel de verwachtingen bij voor gewichtsverlies.
Anja Janssen, Foodfortext