Niet het zout maar de snacks zijn het probleem

Minder sterfte op jaarbasis

Er werd enkele jaren geleden berekend dat de zoutinname beperken in je eten 5000 doden op jaarbasis in Nederland zou schelen. Dat is bijna 8 x zoveel als het aantal verkeersdoden.

De Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) beveelt aan om niet meer dan 5 gram zout per dag te consumeren en het Voedingscentrum adviseert om een maximale inname van 6 gram keukenzout per dag. Deze aanbevelingen zijn gebaseerd op studies die een verband aantonen tussen zoutinname, bloeddruk en het risico op hart- en vaatziekten.

Voedselconsumptiepeiling

Volgens de voedelconsumptiepeiling van 2015 krijgen mannen dagelijks 7,4 g zout binnen en vrouwen 5,9 g zout. De belangrijkste bronnen zijn brood, granen en pasta, vlees en vleesvervangers en kaas. 85 procent van wat we aan zout binnenkrijgen komt uit voedingsmiddelen. De rest komt uit het zoutvaatje.

Opleiding

Er is wel wat bijzonders aan de hand. Hoe hoger de opleiding, hoe lager de zoutinname. Het scheelt niet veel maar het laat zien dat de anti-zoutlobby vooral de mensen bereikt die over het algemeen gezonder zijn en beter eten.

Wat levert het op?

In sommige landen, zoals Japan en Finland, is de zoutconsumptie aanzienlijk gedaald en is dit geassocieerd met een lagere bloeddruk en een verminderd aantal sterfgevallen door beroertes en maagkanker. In andere landen hebben dergelijke programma’s echter geen significante veranderingen in zoutinname of gezondheidsresultaten laten zien.

Wat is opvallend?

• Er zijn geen harde bewijzen voor een verlaging van ziekte-incidentie door zoutreductie bij gezonde mensen.
• Hoewel epidemiologische studies vaak een verband tonen tussen een lagere zoutinname en een lager risico op hart- en vaatziekten, RCT’s tonen geen overtuigend bewijs voor een direct oorzakelijk verband.
• Sommige studies suggereren zelfs een U-vormige relatie, waarbij zowel een zeer lage als een zeer hoge zoutinname gepaard gaat met een verhoogd risico op sterfte.
• Inconsequent: het Voedingscentrum vindt brood een belangrijk voedingsmiddel. Maar wanneer je als man de aanbevelingen volgt dan krijg je dagelijks al bijna 3 gram zout binnen uit brood (zonder beleg).
• Voor mensen met een hoge energie-inname is het vrijwel onmogelijk om dan onder de dagelijks aanbeveling te blijven. Wellicht zou het een beter idee zijn om een aanbeveling te koppelen aan de hoeveelheid energie: maximaal 2,7 gram per 1000 kcal bijvoorbeeld.

Maar….

• Personen met een hoge bloeddruk én het metabool syndroom zijn gevoeliger voor zout en kunnen baat hebben bij een lagere zoutinname.
• Het effect op de bloeddruk is klein. Studies tonen aan dat een verlaging van de zoutinname de systolische bloeddruk bij hypertensieve personen met ongeveer 5,7 mm Hg kan verlagen, terwijl het effect bij normotensieve personen slechts 1,1 mm Hg is.

Leefstijl verbeteren, niet zout beperken

Belangrijker dan de boodschap om zout te beperken, is het promoten van een gezonde leefstijl
1. focus op beter en meer slapen
2. meer bewegen
3. meer onbewerkt eten
4. zelf koken
5. een regelmatig eetpatroon met maximaal 3 maaltijden
6. Beperking van koolhydraten, in ieder geval bij mensen die metabool verstoord zijn. (en dat zijn er veel)

Yneke

Bron: The effects of salt intake on human health; a study of the scientific literature,
Gertjan Schaafsma, Emeritus professor Nutrition and Food, Wageningen University, the Netherlands
Dr. Frits A.J. Muskiet, Emeritus professor Pathophysiology and Clinical Chemistry, University Hospital Groningen, the Netherlands. 2021