Dankzij de metabole gezondheidsboom denken mensen: dit kan ik!

‘Door de metabole gezondheidsboom voelen mensen: dit kan ik zélf veranderen’

De metabole gezondheidsboom is voor Tineke Bakker hét hulpmiddel om mensen inzicht te geven in hun gezondheid. Het geeft ze inspiratie en het zelfvertrouwen om zelf gezondere stappen te zetten. Als tuinposter of als scheurblok: voor Tineke is de boom onmisbaar. Hieronder geeft ze 6 redenen waarom.

Tineke geeft gezondheidsbijeenkomsten in Westfriesland voor mensen met weinig gezondheidsvaardigheden. In een huiskamer van het Leger des Heils werkt ze met groepen van zo’n 12 mensen in een 13 weken durend traject met kookworkshops en lezingen. Zelf heeft ze samen met haar man ervaren wat een gezonde leefstijl kan doen: haar bloeddruk ging naar een gezond niveau. Haar man Jan raakte 20 kilo overgewicht en zijn buik kwijt. Ook zijn diabetes type 2 verdween, net als de medicatie. “We voelden ons al snel veel fitter en blijer en kregen veel meer zin in het leven. Ik dacht toen: als het ons lukt om zoveel winst te halen met kleine leefstijlveranderingen, dan lukt het iedereen. En ik wist uit eerder werk dat ik had gedaan hoe groot de behoefte is bij mensen met weinig gezondheidsvaardigheden.”

Tineke startte, met hulp van Stichting Je Leefstijl Als Medicijn en 2diabeat, met een kleine groep in haar woonplaats Bovenkarspel (gemeente Stede Broec). Van het één kwam het ander. Inmiddels draait ze haar vijfde groep en stromen de aanvragen voor lezingen en workshops binnen. “Ik ben blij dat ik de Metabole Gezondheidsboom van Yneke Kootstra op LinkedIn tegenkwam. Je kunt de boom gratis downloaden of als scheurblok kopen. Die illustraties, ik heb er zelfs tuinposters van laten drukken, maken het uitleggen én begrijpen van de toch best complexe metabole samenhang heel makkelijk.” Op allerlei manieren: Tineke noemt er 6.

1. Een plaatje werkt 7x beter dan woorden alleen

De metabole gezondheidsboom laat in één beeld zien hoe leefstijl invloed heeft op je metabole gezondheid. De wortels zijn de oorzaken, de takken laten de gevolgen zien. Er zijn 2 varianten: een gezonde boom en een zieke boom. “Als ik dit complexe verhaal alleen zou vertellen was het veel moeilijker te begrijpen. Met een plaatje wordt het altijd 7x zo duidelijk, zeker bij mijn doelgroep. En helemaal omdat de illustraties zo vrolijk en aansprekend zijn.”

2. Je kunt concrete voorbeelden direct koppelen aan de boom

“We hebben het vorige week gehad over ultrabewerkt voedsel, een moeilijk begrip. Ik had de hele tafel vol geladen met boodschappen en daar 3 mandjes bijgezet. De deelnemers mochten kiezen in welk mandje elk product hoorde: onbewerkt, bewerkt en ultrabewerkt. En ze legden dan steeds uit waarom ze voor een mandje kiezen en hoe gezond ze denken dat het product is.”

Bij de deelnemers vallen de kwartjes ‘bij bosjes’. “Ze zeggen dan: ‘Ontbijtkoek, dat is toch heel gezond? Goede stoelgang!’ Of ze pakken aardbeienyoghurt met een vegasticker erop en stoppen dat in het’onbewerkte’ mandje. Ik leg dan uit wat er werkelijk in zo’n product zit en wat het effect is op je gezondheid. Ik wijs het aan op de posters van de boom en de deelnemers kunnen dat zelf ook zien op de afbeelding van de boom in hun werkmap. Zo mooi om in één oogopslag te zien: kijk, daar bij die wortels zit de kink in de kabel.”

3. De boom maakt medische informatie toegankelijk voor iedereen

Tineke kreeg steeds meer aanvragen voor lezingen over metabole gezondheid en leefstijl door heel Westfriesland. Die geeft ze samen met Tom Schilder, leefstijlarts. Hij werkt  bij een obesitaskliniek in Amsterdam. Ze delen hun liefde voor dit gebied met zijn agrarische karakter, de frisse lucht en het IJsselmeer. “Zijn presentatie was eerst veel moeilijker, medischer. Ik heb aan hem gevraagd: kun je het aanpassen, zodat je buurvrouw het begrijpt?”

Tom werkt nu zelf ook met de boom. “Nu legt hij op een makkelijkere manier uit wat leefstijl met je lichaam doet en begrijpt iedereen het ineens. Hij wijst gewoon aan: hier zie je wat er gebeurt in je lichaam als je ongezond leeft, en hier zie je wat er gebeurt als je gezond leeft.”

4. De boom werkt overal: van huiskamer tot congres

Voor de lezingen heeft Tineke de boom op grote tuinposters laten printen van 100 x 70 cm. “Als ik – al dan niet met Tom – op pad ben, neem ik de posters mee. Van congrescentrum tot buurthuiskamer: het is altijd handig om aan te kunnen wijzen hoe metabole gezondheid werkt. Helemaal als er geen PowerPoint is. En op zaterdag is er een agrarische markt waar ik ze in onze kraam ophang. Die vrolijke illustraties trekken altijd de aandacht!”

5. Mensen werken thuis met het scheurblok

“Wat het scheurblok toevoegt aan mijn cursussen? Dat deelnemers een velletje in hun map kunnen doen en mee naar huis kunnen nemen. Het is maar 1 A4’tje, waar naast de boom ook de belangrijkste kleine leefstijlstappen op staan. Maar als de deelnemers zich houden aan dat ene A4’tje, winnen ze zoveel gezondheid…”

Of mensen die map er thuis echt bijpakken weet Tineke niet zeker, maar ze hoort wel steeds tijdens de lessen dat mensen thuis gezondere keuzes maken. “En ze stimuleren elkaar enorm. De tips vliegen bij ons door de zaal!”

6. De boom laat zien dat kleine stappen tellen

Tineke ziet de mensen onder haar handen veranderen. “Er is een mevrouw die loopt met de rollator. Ze zei: ‘Ik kan niet wandelen want ik heb een rollator.’ Maar je kán juist wandelen met een rollator. Ik daagde haar uit om te beginnen met een rondje in haar straat, even een praatje maken met de buren. Elke keer een stukje verder. Nu loopt ze zelfs naar het winkelcentrum, terwijl ze hiervoor haar dochter altijd de boodschappen liet doen.”

Het is dan zo mooi om te zien hoeveel goeds het die mevrouw doet, vertelt Tineke. De beweging, de frisse lucht, het contact, de zelfredzaamheid. “Dit staat ook allemaal in het scheurblok genoemd, als leefstijlstappen. Mooi om te zien hoe mensen dan ‘het bewijs’ ineens herkennen: kijk, daar staat het!”

Wil je de metabole gezondheidsboom ook in jouw praktijk inzetten? Na een uitgebreide testfase is met feedback de boom aangepast. Je kunt hem downloaden of bestellen als scheurblok!

Interview Susanne de Joode